Poradnik

Śmierć bliskiej osoby dla każdego człowieka jest bolesnym doświadczeniem. W pierwszych chwilach, podjęcie jakiegokolwiek działania wydaje się bardzo ciężkie. Możemy pomóc Państwu w tym dniu i zapewnić zmarłemu wyjątkową ceremonię pogrzebową .

Śmierć bliskiej osoby w domu Choszczno

Najważniejsze informacje i wskazówki, które mogą okazać się pomocne w przypadku śmierci bliskiej osoby przedstawiamy poniżej:

Gdy bliską osobę odbiera nam choroba i śmierć następuje w domu, pierwszym krokiem powinno być wezwanie lekarza rodzinnego lub pogotowie ratunkowe dzwoniąc pod numer telefonu 999 lub 112. Obowiązkiem lekarza jest stwierdzenie czy nastąpił zgon, a następnie na sporządzeniu odpowiedniego protokołu i wystawieniu KARTY ZGONU, która będzie podstawą do wystawienia AKTU ZGONU przez Urząd Stanu Cywilnego. Stwierdzenie zgonu jest podstawą do przetransportowania zmarłej osoby do chłodni. W tym celu zawiadamiamy zakład pogrzebowy MUP SP. z o.o. dzwoniąc pod całodobowy numer 95 765 31 71. W przypadku zgonu w szpitalu lub hospicjum sytuacja jest o tyle łatwiejsza że Kartę Zgonu wraz z kartą potwierdzenia odbioru zwłok wydaje bliskim zmarłego szpitalny dział statystyki lub lekarz prowadzący. Posiadając ten dokument firma MUP Sp. z o.o. w pełnym poszanowaniu przetransportuje osobę zmarłą do chłodni.

Jeżeli osoba zmarła w wyniku tragicznych okoliczności, konieczne jest zawiadomienie Policji, która z kolei powiadamia Prokuraturę. Ciało zmarłego zostaje przewiezione do Zakładu Medycyny Sądowej, gdzie ustalana jest przyczyna zgonu. Aby ZMS mógł wydać ciało po sekcji, musimy posiadać zezwolenie wydawane przez Prokuraturę. Po uzyskaniu pozwolenia na odebranie ciała zmarłego udajemy się do zakładu pogrzebowego.

 

Przychodząc do MUP Sp. z o.o. należy zabrać ze sobą następujące dokumenty:

• kartę zgonu wystawioną przez lekarza lub akt zgonu jeżeli byli Państwo uprzednio w USC
• dowód osobisty osoby zmarłej
• dowód osobisty osoby załatwiającej formalności
• legitymację emerytalną lub rencisty lub w przypadku jej braku ostatni odcinek emerytury lub renty
• zaświadczenie o zatrudnieniu (w przypadku gdy osoba zmarła przed śmiercią była czynnym pracownikiem , pracodawca zobowiązany jest do wystawienia tego dokumentu)

Karta zgonu jest niezbędna do uzyskania aktu zgonu, który to zaś jest niezbędny do uzyskania prawa do zasiłku pogrzebowego. Czym jest karta zgonu i kto może ją wystawić?
Zgon i jego przyczyny powinny zostać ustalone przez lekarza leczącego chorego w ostatniej chorobie. W przypadku, kiedy nie jest możliwe wystawienie karty zgonu w taki sposób, stwierdzenie zgonu i jego przyczyny powinno nastąpić w drodze oględzin, dokonywanych przez lekarza lub w razie jego braku przez inną osobę, powołaną do tej czynności przez właściwego starostę. Karta zgonu powinny być wystawiona w dwóch egzemplarzach. Jeden z egzemplarzy karty zgonu, zawierającej adnotację urzędu stanu cywilnego o zarejestrowaniu zgonu, przedstawia się administracji cmentarza w celu pochowania zwłok, natomiast drugi egzemplarz służy do celów statystycznych.

Co ważne podanie przyczyny zgonu nie jest niezbędnym warunkiem do wystawienia karty zgonu. W przypadku, kiedy nie można ustalić przyczyny zgonu lub, gdy nie ma podejrzenia zabójstwa lub samobójstwa, w karcie zgonu, w miejscu przeznaczonym na wpisanie przyczyny zgonu, wpisuje się adnotację „przyczyna zgonu nieustalona”.
Na podstawie karty zgonu można uzyskać akt zgonu w Urzędzie Stanu Cywilnego.

Skrócony akt zgonu jest wymaganym dokumentem w procedurze ubiegania się o zasiłek pogrzebowy. Sam akt zgonu jest aktem stanu cywilnego rejestrującym śmierć osoby.
Zgon osoby rejestruje się w Urzędzie Stanu Cywilnego miejsca takiego zdarzenia. W wyjątkowych sytuacjach zgon można zgłosić w urzędzie stanu cywilnego ostatniego miejsca zamieszkania zmarłego lub miejsca jego pochowania.

Zgon osoby należy zgłosić najpóźniej w ciągu 3 dni od dnia zgonu. W przypadku, kiedy zgon nastąpił wskutek choroby zakaźnej, zgłoszenie powinno nastąpić w ciągu 24 godzin od zgonu.

Do zgłoszenia aktu zgonu zobowiązani są:

• małżonek lub dzieci zmarłego;
• najbliżsi krewni lub powinowaci;
• osoby zamieszkałe w lokalu, w którym nastąpił zgon;
• osoby, które były obecne przy zgonie lub naocznie się o nim przekonały;
• administrator domu, w którym nastąpił zgon;
• jeżeli zgon nastąpił w szpitalu lub innym zakładzie, do jego zgłoszenia zobowiązany jest szpital lub zakład.

 

W celu uzyskania aktu zgonu należy przedstawić kartę zgonu oraz  zwrócić dowód osobisty osoby zmarłej ( lub poprosić o jego zwrócenie przy jednoczesnym unieważnieniu  go poprzez obcięcie  jednego z rogów lub przedziurkowanie). W szczególnych okolicznościach podstawą wystawienia aktu zgonu może być pisemne zgłoszenie prokuratury albo policji, w przypadku gdy okoliczności zgonu są przedmiotem postępowania tego organu lub zaświadczenie wystawione przez lekarza lub zakład służby zdrowia w odniesieniu do noworodka niezdolnego do życia, który urodził się żywy, lecz żył krócej niż 24 godziny.

 

Dokumenty konieczne do sporządzenia aktu zgonu

Osoba zgłaszająca zgon powinna przedstawić następujące dokumenty:

• wystawiona przez lekarza karta zgonu;
• dowód osobisty zmarłego ( w przypadku cudzoziemca –paszport).
• dowód osobisty wnioskodawcy

 

Co zawiera akt zgonu

Do aktu zgonu wpisuje się:

• nazwisko, imię (imiona), nazwisko rodowe, stan cywilny, miejsce i datę urodzenia, miejsce zamieszkania zmarłego;
• datę, godzinę oraz miejsce zgonu lub znalezienia zwłok;
• nazwisko, imię (imiona) oraz nazwisko rodowe małżonka osoby zmarłej;
• nazwiska rodowe i imiona rodziców zmarłego;
• nazwisko, imię (imiona), miejsce zamieszkania osoby zgłaszającej zgon lub dane dotyczące szpitala albo zakładu.

 

Zasiłek pogrzebowy

Zasiłek pogrzebowy przysługuje tylko z jednego tytułu. Od 1 marca 2011 r. zasiłek pogrzebowy przysługuje członkowi rodziny ponoszącemu koszty pogrzebu w wysokości 4.000 zł. Przed tą datą zasiłek pogrzebowy przysługiwał w wysokości 200% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia obowiązującego w dniu śmierci osoby, której koszty pogrzebu zostały poniesione. Kwota ta ustalana była miesięcznie, poczynając od trzeciego miesiąca kalendarzowego kwartału na okres 3 miesięcy, na podstawie przeciętnego wynagrodzenia z poprzedniego kwartału.
W razie pokrycia kosztów pogrzebu przez pracodawcę, dom pomocy społecznej, gminę, instytucję zakonną lub diecezjalną, zasiłek przysługuje tym podmiotom w wysokości udokumentowanych kosztów pogrzebu, nie wyższej jednak niż 4.000 zł. Zasada ta ma także zastosowanie w przypadku pokrycia kosztów pogrzebu przez inną osobę niż członek rodziny.
W razie poniesienia kosztów pogrzebu przez więcej niż jedną osobę lub podmiot, zasiłek pogrzebowy ulega podziałowi między te osoby lub podmioty – proporcjonalnie do poniesionych kosztów pogrzebu.

Jeżeli pogrzeb organizowany był na koszt państwa, organizacji politycznej lub społecznej, lecz członek rodziny poniósł również część jego kosztów, zasiłek pogrzebowy przysługuje temu członkowi rodziny w kwocie 4.000 zł.

Zasiłki pogrzebowe wypłacają oddziały ZUS, KRUS, MSWiA.

 

Zasiłek pogrzebowy przysługuje w razie śmierci

1. osoby mającej ustalone prawo do emerytury lub renty,
2. osoby mającej ustalone prawo do emerytury pomostowej,
3. ubezpieczonego, w tym ubezpieczonego z tytułu pobierania zasiłku macierzyńskiego albo zasiłku w wysokości zasiłku macierzyńskiego za okres po ustaniu tytułu ubezpieczenia,
4. osoby mającej ustalone prawo do nauczycielskiego świadczenia kompensacyjnego,
5. osoby, która zmarła w okresie pobierania zasiłku chorobowego albo świadczenia rehabilitacyjnego za okres po ustaniu tytułu ubezpieczenia,
6. członka rodziny osoby wymienionej w pkt. 1-4
7. osoby, która w dniu śmierci nie miała ustalonego prawa do emerytury lub renty, lecz spełniała warunki do jej uzyskania i pobierania,
8. cywilnej niewidomej ofiary działań wojennych pobierającej świadczenie pieniężne,
9. osoby pobierającej świadczenie przedemerytalne lub zasiłek przedemerytalny,
10. członka rodziny osoby wymienionej w pkt. 9,
11. osoby pobierającej rentę socjalną,
12. osoby, która zmarła wskutek wypadku lub choroby zawodowej powstałych w szczególnych okolicznościach,
13. osoby pobierającej rentę z tytułu wypadku lub choroby zawodowej powstałych w szczególnych okolicznościach,
14. członka rodziny osoby wymienionej w pkt. 13.

 

Członkami rodziny są:

• małżonek (wdowa i wdowiec),
• rodzice, ojczym, macocha oraz osoby przysposabiające,
• dzieci własne, dzieci drugiego małżonka, dzieci przysposobione oraz dzieci umieszczone w rodzinie zastępczej,
• przyjęte na wychowanie i utrzymanie przed osiągnięciem pełnoletności inne dzieci,
• rodzeństwo,
• dziadkowie,
• wnuki,
• osoby, nad którymi została ustanowiona opieka prawna.

Zasiłek pogrzebowy przysługuje osobie, która pokryła koszty pogrzebu.
Zasiłek pogrzebowy przysługuje także pracodawcy, domowi pomocy społecznej, gminie, powiatowi, osobie prawnej kościoła lub związku wyznaniowego, jeżeli pokryły koszty pogrzebu.

 

Wymagane dokumenty

Podstawowymi dokumentami wymaganymi do wypłaty zasiłku pogrzebowego są:

• wniosek o wypłatę zasiłku pogrzebowego (druk ZUS Z-12)
• skrócony odpis aktu zgonu, odpis zupełny aktu urodzenia dziecka z adnotacją, że dziecko urodziło się martwe albo odpis skrócony aktu urodzenia dziecka, które urodziło się martwe,
• oryginały rachunków poniesionych kosztów pogrzebu, a jeżeli oryginały zostały złożone w banku – kopie rachunków potwierdzone przez bank za zgodność z oryginałem,
• dokumenty potwierdzające pokrewieństwo lub powinowactwo zgłaszającego wniosek z osobą zmarłą (skrócone odpisy aktów stanu cywilnego lub dowód osobisty zawierający wymagane dane),
• zaświadczenie płatnika składek o podleganiu ubezpieczeniu rentowemu w dniu śmierci (w przypadku gdy zmarła osoba ubezpieczona lub członek rodziny osoby ubezpieczonej), nie dotyczy to osób prowadzących działalność na własny rachunek oraz osób z nimi współpracujących.

Tożsamość osoby występującej z wnioskiem o zasiłek pogrzebowy jest ustalana na podstawie dokumentu ze zdjęciem.
Jeżeli pogrzeb organizowany był na koszt państwa, organizacji politycznej lub społecznej, wymagane jest zaświadczenie właściwego organu administracji państwowej lub organizacji stwierdzające pokrycie kosztów pogrzebu oraz rachunki kosztów poniesionych przez osobę występującą z wnioskiem o zasiłek pogrzebowy

 

Przedawnienie roszczeń o wypłatę zasiłku pogrzebowego

Prawo do zasiłku pogrzebowego wygasa w razie niezgłoszenia wniosku o jego przyznanie w okresie 12 miesięcy od dnia śmierci osoby, po której zasiłek przysługuje. Jeżeli zgłoszenie wniosku o zasiłek pogrzebowy w tym terminie nie było możliwe z powodu późniejszego odnalezienia zwłok lub zidentyfikowania osoby zmarłej albo z innych przyczyn całkowicie niezależnych od osoby uprawnionej, prawo do zasiłku wygasa po upływie 12 miesięcy od dnia pogrzebu. Dokumentem potwierdzającym te okoliczności lub przyczyny jest zaświadczenie Policji lub prokuratury, odpis zupełny aktu zgonu lub inny dokument urzędowy potwierdzający zaistnienie okoliczności lub przyczyn uniemożliwiających zgłoszenie wniosku.

 

Renta rodzinna

Renta rodzinna przysługuje uprawnionym członkom rodziny osoby, która w chwili śmierci miała ustalone prawo do emerytury, w tym emerytury pomostowej  lub renty z tytułu niezdolności do pracy albo spełniała warunki wymagane do uzyskania jednego z tych świadczeń. Przy ocenie prawa do renty przyjmuje się, że osoba zmarła była całkowicie niezdolna do pracy.
Renta rodzinna przysługuje także uprawnionym członkom rodziny osoby, która w chwili śmierci pobierała zasiłek przedemerytalny, świadczenie przedemerytalne lub nauczycielskie świadczenie kompensacyjne. W takim przypadku przyjmuje się, że osoba zmarła spełniała warunki do uzyskania renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy.

 

Uprawnieni do renty rodzinnej

Dzieci

Do renty rodzinnej mają prawo: dzieci własne, dzieci drugiego małżonka oraz dzieci  przysposobione – do ukończenia 16 lat, a po osiągnięciu tego wieku, pod warunkiem nauki w szkole, do ukończenia 25 lat oraz bez względu na wiek, jeżeli stały się całkowicie niezdolne do pracy do ukończenia 16 lat  lub w czasie nauki w szkole do ukończenia 25 lat. Jeżeli dziecko osiągnęło 25 lat będąc na ostatnim roku studiów w szkole wyższej, prawo do renty przedłuża się do zakończenia tego roku studiów.
Pod pojęciem „nauki w szkole” należy rozumieć naukę pobieraną w systemie dziennym, wieczorowym, zaocznym oraz eksternistycznym.

Wnuki i rodzeństwo
Prawo do renty rodzinnej mają także wnuki, rodzeństwo i inne dzieci przyjęte na wychowanie i utrzymanie przed osiągnięciem pełnoletności, z wyłączeniem dzieci przyjętych na wychowanie i utrzymanie w ramach rodziny zastępczej lub rodzinnego domu dziecka, jeżeli spełniają takie warunki jak dzieci własne i zostały przyjęte na wychowanie co najmniej na rok przed śmiercią ubezpieczonego (emeryta lub rencisty), chyba że śmierć była następstwem wypadku, a ponadto nie mają prawa do renty po zmarłych rodzicach, a gdy rodzice żyją – jeżeli nie mogą zapewnić im utrzymania albo ubezpieczony (emeryt lub rencista) lub jego małżonek był ich opiekunem ustanowionym przez sąd.

Wdowa
Prawo do renty rodzinnej przysługuje wdowie, jeśli w chwili śmierci męża ukończyła 50 lat lub była niezdolna do pracy, albo wychowuje co najmniej jedno z dzieci, wnuków lub rodzeństwa uprawnionych do renty rodzinnej po zmarłym mężu, które nie ukończyły 16 lat, a jeżeli uczą się – 18 lat życia lub są całkowicie niezdolne do pracy. Uprawnienie do renty rodzinnej przysługuje również wdowie, jeśli spełni warunek dotyczący wieku lub niezdolności do pracy w okresie nie dłuższym niż 5 lat od śmierci męża lub od zaprzestania wychowywania ww. dzieci. Wdowa, która przed śmiercią męża nie pozostawała z nim we wspólności małżeńskiej, ma prawo do renty rodzinnej, jeżeli oprócz spełnienia w/w warunków wymaganych od wdowy, w dniu śmierci męża miała prawo do alimentów z jego strony ustalone wyrokiem lub ugodą sądową.
Wdowa, która nie spełnia żadnego z wymienionych warunków wymaganych do przyznania renty rodzinnej i nie posiada niezbędnych źródeł utrzymania – ma prawo do okresowej renty rodzinnej przez okres jednego roku od dnia śmierci męża albo przez okres uczestniczenia w zorganizowanym szkoleniu mającym na celu uzyskanie kwalifikacji do wykonywania pracy zarobkowej, nie dłużej jednak niż przez 2 lata od śmierci męża.

Wdowiec
Przepisy dotyczące wdowy  stosuje się odpowiednio do wdowca.

Rozwiedziona małżonka
Prawo do renty rodzinnej przysługuje także rozwiedzionej małżonce lub małżonce pozostającej w separacji,  jeżeli spełnia warunki wymagane od wdowy, a ponadto wykaże, że w dniu śmierci zmarłego małżonka miała prawo do alimentów z jego strony ustalonych wyrokiem lub ugodą sądową. W przypadku braku takiego wyroku lub ugody sądowej małżonka rozwiedziona lub pozostająca w separacji, dla nabycia prawa do renty rodzinnej musi wykazać, że w dniu śmierci zmarłego pomiędzy małżonkami rozwiedzionymi lub separowanymi istniał obowiązek alimentacyjny z mocy prawa oraz, że obowiązek ten był skonkretyzowany w drodze umowy lub był faktycznie realizowany.

Rodzice
Rodzice mają prawo do renty rodzinnej, jeżeli ubezpieczony (emeryt lub rencista) bezpośrednio przed śmiercią przyczyniał się do ich utrzymania a ponadto spełniają warunki takie jak dla wdowy/wdowca (dotyczące wieku, niezdolności do pracy lub wychowywania dzieci).

 

Wysokość renty rodzinnej

Renta rodzinna wynosi:

• dla jednej osoby uprawnionej – 85%świadczenia, które przysługiwałoby zmarłemu
• dla dwóch osób uprawnionych – 90%świadczenia, które przysługiwałoby zmarłemu
• dla trzech i więcej osób uprawnionych – 95%świadczenia, które przysługiwałoby zmarłemu.

Organ rentowy, w oparciu o posiadaną dokumentację dotyczącą ubezpieczonego (emeryta/rencisty) lub przedłożoną do wniosku o rentę rodzinną, jest zobowiązany badać uprawnienia do wszystkich świadczeń emerytalno-rentowych, jakie przysługiwałyby zmarłemu w dacie śmierci, oraz ich wysokości i ustalić rentę rodzinną po świadczeniu przysługującym w najkorzystniejszej wysokości. Wszystkim uprawnionym członkom rodziny przysługuje jedna łączna renta rodzinna, która w razie konieczności dzielona jest w równych częściach między uprawnionych. Jeżeli do renty rodzinnej uprawniona jest sierota zupełna, przysługuje jej dodatek dla sierot zupełnych.

 

Niezrealizowane świadczenie

Za niezrealizowane świadczenia uważa się wszystkie świadczenia należne do dnia śmierci emeryta lub rencisty.
Niezrealizowane świadczenia wypłaca się małżonkowi, dzieciom, z którymi osoba uprawniona prowadziła wspólne gospodarstwo domowe, a w razie ich braku – małżonkowi i dzieciom, z którymi ta osoba nie prowadziła wspólnego gospodarstwa domowego, a w razie ich braku – innym członkom rodziny uprawnionym do renty rodzinnej lub na których utrzymaniu pozostawała ta osoba.
Wniosek o wypłatę niezrealizowanych świadczeń należy zgłosić przed upływem 12 miesięcy od dnia śmierci osoby, której świadczenia przysługiwały.
Po upływie tego czasu roszczenia o wypłatę niezrealizowanych świadczeń wygasają, chyba że przed upływem tego okresu zostanie zgłoszony wniosek o dalsze prowadzenie postępowania w sprawie.

 

Wymagane dokumenty

• Wyciągi z akt stanu cywilnego potwierdzające datę urodzenia, zgonu, małżeństwa,
• Środki dowodowe potwierdzające fakt prowadzenia wspólnego gospodarstwa domowego lub fakt przyczyniania się do utrzymywania osoby zmarłej.